Angelika Kauffmann - jedna z najwspanialszych portrecistek XVIII wieku

Angelika Kauffmann jest symbolem kobiecej emancypacji XVIII wieku. Swoją postawa pokazała, że dzięki determinacji i jasnemu określeniu swoich celów, można osiągnąć wielki sukces będąc kobietą. 

Angelika Kauffmann, Selbstbildnis am Scheideweg
zwischen Malerei und Musik, http://www.the-athenaeum.org/

Małą Angelikę Kauffmann spotkać można wśród sztalug malująca portrety lub śpiewającą z lubością przeróżne pieśni. Wszyscy zachwycali się jej pięknym sopranem i wróżyli wielki międzynarodowy sukces. Kauffmann sumiennie rozwijała obydwa swoje talenty, pobierała lekcje u różnych nauczycieli, przede wszystkim włoskich. Jak na dziewczynkę Angelika otrzymała dosyć niezwykłe wykształcenie.

Wybór jednak padł na malarstwo. Po wczesnej i niespodziewanej śmierci swojej matki Angelika zdecydowała się zostać malarką. Swoją decyzję upamiętniła później na obrazie Selbstbildnis am Scheideweg zwischen Malerei und Musik (w wolnym tłumaczeniu Autoportret pomiędzy malarstwem a muzyką na rozstaju dróg ). Dzieło przedstawia żegnającą się z muzyką Angelikę, podążającą drogą wskazaną przez malarstwo.

Pierwsze kroki w malarstwie

W trudnej drodze na szczyt pomagał początkowo Angelice ojciec, Joseph Johann Kauffmannn, portrecista i malarz fresków. W 1757 roku wyruszyli do Vorarlberg (Austria), gdzie wspólnymi siłami próbowali odrestaurować kościół. Piętnastoletnia malarka nadawała nowego blasku freskowi Giovanniego Piazelta.

Ukończywszy prace nad kościołem Angelika zdecydowała się na wyjazd do Włoch. Spędziła tam osiem lat. Studiowała dzieła dawnych mistrzów. Utrzymywała się z malowania dla turystów kopii znanych dzieł. Najczęstszymi klientami byli Anglicy, który odbywali w tamtym czasie obowiązkową Grand Tour. W ten sposób nawiązała wiele cennych kontaktów, które zaowocowały w przyszłości.

Angelika Kauffmann, Dziecko i anioł
http://www.the-athenaeum.org/

Moda na Kauffmann

Talent, ambicja i liczne kontakty pozwoliły na wypracowanie silnej pozycji w współczesnym sobie świecie. Zarówno w Londynie, jak i później w Rzymie prowadziła salon kulturalny, w którym zbierała się śmietanka towarzyska. Wśród gości był między innymi J. W. von Goethe czy J. G. Herder.

Angelika Kauffmann popularna była nie tylko wśród ludzi wysoko postawionych, ale również w środowisku mniej zamożnych. Dzieła przypadły do gustu wielu aspirującym i młodym artystom. To oni chętnie zajmowali się reprodukcją jej dzieł malarski. Oni też stworzyli swoistą modę na Kauffmann.

Dążenie do spełnienia marzeń

Jednak sława i poważanie jej nie wystarczały, chciała czegoś więcej. Uparcie dążyła, aby móc uprawiać malarstwo historyczne, które w tamtym czasie było zajęciem typowo męskim. Przeszkodą okazała się być nagość. W klasycyzmie wielką popularność zyskał antyk, a obrazy historyczne bardzo często uwieczniały sceny mitologiczne. Przedstawiani mężczyźni byli najczęściej nadzy. Angelika nie mogła przyznać się publicznie, że zna męską anatomię.

Angelika Kauffmann, Bachus i Adrianna, http://www.the-athenaeum.org/

Kauffmann jednak znalazła wyjście z tej sytuacji. Wybierała wyłącznie sceny, w których występowały kobiety. Skupiała się na kameralnych scenach z dzieł Homera czy Wergiliusza.

XVIII-wieczna emancypantka

Angelika Kauffmann pokazała ogromną determinację, z którą dążyła do realizacji swoich celów. Wiek XVIII był silnie zdominowany przez mężczyzn, nie było miejsca w świecie kulturalnym dla kobiet. Jednak nie dla Kauffmann. Nie tylko spełniła swoje marzenia, ale również stała się dobrze wynagradzaną malarką oraz członkiem akademii w Londynie, Rzymie, Florencji, Bolonii czy Wenecji. Swoim talentem i pracą zagwarantowała sobie społeczną akceptację.

Malarstwo Angeliki Kauffmann pozostało pod wpływem sztuki angielskiej, przez co jest ciekawym przykładem połączenia kontynentalnego klasycyzmu i wyspiarskiej malowniczości. Jej malarstwo jest sentymentalne i delikatne, wyzbyła się surowego ideału klasycystycznego. Sama Kauffmann miała również duży wpływ na malarstwo angielskie. Zapisała się w kartach malarstwa tego kraju.

Portrety Polaków 

Kauffmann uwieczniła również wielu współczesnych sobie Polaków, między innymi Helenę ze Stadnickich Męcińską, Annę z Cetnerów Potocką. Jeden z jej portretów można podziwiać w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Portert księżnej Guiliany Pubblicola Santacrose  to jeden z z najlepszych obrazów Kauffmann w polskiej kolekcji. Przedstawiona kobieta to barwna postać. Rozgłos zyskała dzięki długoletniemu związkowi z kardynałem Joachimem de Bernisem, francuskim ambasadorem w Rzymie.

Więcej dzieł Kauffmann zobaczyć można pod owym linkiem: http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=4702

Strona muzeum poświęconego Angeliki Kauffmann: http://angelika-kauffmann.com/

źródła tekstu:
- http://www.angelika-kauffmann.de/vita/biographie/
- http://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/katalog/obiekty/lkr-855