Lubię, kiedy sztuka drażni, mawia David Černȳ. Czeski rzeźbiarz swoje dzieła umieszcza w miejscach publicznych, ich celem jest budzenie kontrowersji. Artysta w roku 2000 otrzymał najważniejszą czeską nagrodę w dziedzinie sztuk plastycznych - Nagrodę Chalupeckiego.
|
Quo vadis (http://www.boredpanda.com) |
Uwaga publiczna została zwrócona na Černȳ'ego na początku lat 90., kiedy na Rynku Starego Miasta w Pradze stanęła rzeźba
Quo vadis. Trabant, który zamiast kół posiadał olbrzymie nogi miał symbolizować minione wydarzenia dziejące się w stolicy ówczesnej Czechosłowacji. Obywatele NRD przybywali do ambasady Niemiec Zachodnich znajdującej się w Pradze, aby prosić o azyl polityczny. Azylanci porzucali swoje pojazdy, w dużej mierze trabanty, na praskich ulicach. Dzisiaj oryginał podziwiać można w Lipsku, w Pradze znajduje się zaś wierna kopia rzeźby.
Wiele przewodników po Pradze proponuje alternatywną trasę zwiedzania tego miasta, a mianowicie śladami rzeźb Černȳ'ego. Najważniejszym punktem takiej wycieczki jest
Koń. Mistyczny święty Wacław, patron Czech króluje w Luwernie. W ręku dzieży lancę, dumnie patrzy przed siebie. Jego postać nie różni się od oryginału stojącego na Placu Wacława. Jednak jego towarzysz nie został wiernie odtworzony. Owy władca siedzi na koniu, który odwrócony jest do góry brzuchem, a z pyska wystaje mu język.
Koń jest symbolem odporności Czechów na naruszanie tabu narodowego, a tym samym pokazuje wysoki poziom autoironii narodu. Legenda głosi, że rzeźba przestanie królować w Luwernie, kiedy na tron czeski powróci monarcha.
|
Sikający (http://www.boredpanda.com) |
Będąc w Pradze warto odwiedzić wrócić Muzeum Kafki, ze względu na postać pisarz oraz na znajdującą się rzeźbę na dziedzińcu budynku.
Sikający to kolejna praca Černȳ'ego. Dwóch obnażonych mężczyzn oddaje mocz do basenu, którego kształt przypomina kontury Czech. Penisy postaci są ruchome, strumień wody może być kierowany za pomocą smsów. Autor twierdzi również, że za pomocą odpowiedniego ustawienia strumienia cieczy można pisać po wodzie. Rzeźba to upamiętnienie wejścia Czech do Unii Europejskiego, bo jak twierdzi Černȳ oddawanie moczu jest czynnością przyjemną, tak samo było z wejściem naszego południowego sąsiada do UE. Interpretatorzy twierdzą, że praca odzwierciedla stosunek polityków do kraju.
Polska również doczekała się prac Černȳ'ego na swojej ziemi. W Poznaniu podziwiać można pomnik Golema. Ekspresyjnie ukazana postać, uchwycona w ruchu, robi wrażenie przemieszania się i kroczenia. Jest to nawiązanie do włoskich futurystów tworzących w XX wieku. Warunkiem władz Poznania na pozwolenie wystawienie pracy czeskiego artysty w przestrzeni publicznej było stworzenie rzeźby pozbawionej ironii, która tym samym nie będzie obrażać uczuć religijnych. Postać Golema nie znajduje się przypadkowo w Poznaniu. W mieście tym urodził się Jehuda Löw ben Bekalel, żydowski mistyk i rabin, który stworzyć miał Golema w Pradze. Przez wiele lat był głównym rabinem miasta. Pomnikiem tym Poznań oddał cześć swojemu obywatelowi.
Saddam Hussein Shark wystawiony został w Bielsko-Białej w BVA. Černȳ stworzył pastisz dzieła Damiana Hirsta
Fizyczna niemożliwość śmierci w umyśle istoty żyjącej. Naturalnych rozmiarów dyktator, ubrany w slipy kąpielowe zanurzony został w akwarium dla rekinów. Postać miała skrępowane ręce liną i sznur na szyi. Władze miasta zdecydowały po dwóch dniach na wycofanie pozwolenia na wystawianie tej pracy w Bielsko-Białej, okazała się zbyt kontrowersyjna.
Największy rozgłos uzyskał Černȳ dzięki
Entropie. Praca została wystawiona w gmachu Rady UE w celu uczenia przejęcia przewodnictwa w Unii przez Czechy. Dzieło miało pokazać, że w Unii panuje wolność słowa i nie ma miejsce na zjawisko cenzury. Jednak
Entropia wywołała skandal. Większość z przedstawionych państw poczuła się oburzona, między innymi Bułgaria, którą symbolizowała turecka ubikacja kucana. Holandia według wizji Černȳ'ego to kraj zalany przez wodę, a nad jej powierzchnią widać było jedynie wieże minaretów. Zawrzało również w Polsce. Nasze państwo przedstawione było jako kartoflisko, na którym duchowni wbijają tęczową flagę. Skandalem było również samo działanie Černȳ'ego. Według zamysłu czeskiego rządu, wizja każdego kraju miała być stworzona przez swojego rodaka, czeski artysta miał być koordynatorem całego projektu. Jak się okazało później kompozycja została stworzona jedynie przez Černȳ'ego. Autorzy byli postaciami fikcyjnymi, ich życiorysy stworzono na potrzeby kompozycji, wszystkie prace powstały w pracowni Czecha.
Jadąc do Pragi warto zaplanować trasę śladami rzeźb Černȳ'ego. Dwie, które zaprezentowałam, to tylko część jego praskiej kolekcji.
Więcej prac pod linkiem: http://www.boredpanda.com/bizzare-sculptures-by-david-cerny/
Film pokazujący
Entropię: https://www.youtube.com/watch?t=1&v=HXzEMAEKT8k
źródło:
http://podroze.onet.pl/gdzie-na-weekend/wycieczka-sladami-prac-davida-ernego-po-pradze/enwnw
http://joemonster.org/art/12238